Zorg na het verlies van je baby, wat kun je verwachten van zorgverleners?
Het zwartste scenario is ineens realiteit geworden. Je was zwanger, maar er ligt geen baby in de wieg. Het verliezen van je baby tijdens de zwangerschap of rondom de bevalling is een enorm ingrijpende gebeurtenis. In welk stadium dit ook gebeurt, het verdriet en het gemis zijn onbeschrijflijk groot. Je verliest niet alleen je baby, maar ook de toekomst samen waar je zo van droomde. Bij wie kun je terecht voor zorg na het verlies van je baby?
Bijna alle ouders die dit meemaken geven aan dat de (na)zorg tijdens de eerste dagen en weken enorm belangrijk is. Gynaecologen, verloskundigen, verpleegkundigen, huisartsen, kraamverzorgenden, ze spelen allemaal een grote rol in de begeleiding rondom het verlies en daarmee indirect op het gehele rouwproces.
Bij wie kun je terecht na het verlies een baby?
Maar wat kun en mag je nou verwachten van deze professionals als jou dit overkomt? Veel ouders vinden het lastig om te weten waar ze precies terecht kunnen met vragen en wie verantwoordelijk is voor de (na)zorg. Als alles goed gaat en er een gezonde baby geboren wordt, dan is het voor iedereen vrij duidelijk wat zijn of haar taak is. In het geval van overlijden, wordt dit vaak een stuk ingewikkelder.
De rol van een arts: vragen eerlijk beantwoorden
Wat door de meeste ouders als de belangrijkste taak van zorgverleners wordt ervaren, is open en eerlijke informatie verstrekken. Hoe pijnlijk en confronterend het ook is, je wilt weten wat er met je baby is gebeurd, wat er mis is gegaan, of dit voorkomen had kunnen worden, of er een mogelijke doodsoorzaak is en of dit gevolgen heeft voor de toekomst. Je wilt zelfs graag weten of er een fout is gemaakt. Je mag hier dus ook gerust naar vragen, ook al zul je er niet altijd direct een antwoord op krijgen.
Het kan fijn zijn om alle vragen die je hebt of losse eindjes op te schrijven. Je weet zeker dat je dan niets vergeet tijdens het nagesprek met de betreffende artsen. Ook als je al eerder een gesprek hebt gehad, kun je opnieuw een afspraak maken om onbeantwoorde vragen voor te leggen. Het blijven zitten met vragen maakt een rouwproces vaak extra ingewikkeld. Het geeft rust om alle informatie te bezitten die er mogelijk is.
De rol van de kraamzorg: de moeder ondersteunen
Indien je baby tijdens de zwangerschap of bevalling overlijdt en je meer dan 24 weken zwanger bent, heb je recht op kraamzorg (tussen de 18 en 24 weken krijg je een beperkt aantal uren kraamzorg). Niet iedereen maakt er gebruik van, terwijl het wel heel prettig kan zijn om die eerste dagen hulp te krijgen. Een kraamverzorgende kan structuur bieden, helpen bij het huishouden, een luisterend oor bieden, meedenken over het afscheid en je begeleiden bij het fysieke herstel. Helaas is deze mogelijkheid er niet als je nog geen 18 weken zwanger was of je baby een aantal dagen heeft geleefd waardoor het recht op kraamzorg is vervallen.
Geen protocol voor ouders die een kind verliezen
Heel vaak vallen ouders in een zwart gat nadat alles achter de rug is en de rust letterlijk is wedergekeerd. Er is geen kraamzorg (meer), geen verpleegsters, geen NICU medewerkers, geen consultatiebureau en geen verloskundige meer waar je elke week naartoe moet. Omdat er geen baby is, valt veel van deze standaard zorgverlening weg. Los van een nacontrole van de verloskundige en een gesprek in het ziekenhuis over mogelijke uitslagen van onderzoeken, is er weinig nazorg.
Er is in Nederland geen protocol voor ouders die een kindje verliezen. Soms wordt er doorverwezen naar medisch maatschappelijk werk, maar als je daar geen gebruik van maakt, is er niet veel. In veel van dit soort situaties is de huisarts het eerste aanspreekpunt als je daar wel behoefte aan hebt. Deze is het makkelijkst toegankelijk en kan je eventueel ook doorverwijzen naar de juiste persoon. Indien je al een verloskundige had, kun je vaak ook daar terecht met je vragen of zorgen.
Maatschappelijk werk of psycholoog
Veel ouders hebben na het verliezen van hun baby enige vorm van begeleiding. Soms is dat vanuit het ziekenhuis, soms een psycholoog of een praktijkondersteuner van de huisarts. In sommige gevallen gaan ouders zelf op zoek hulp. Er zijn in Nederland steeds meer coaches en therapeuten die zich hierin hebben gespecialiseerd. Ik werk zelf als verliescoach en begeleid ouders in dit rouwproces en het verder leven na dit verlies.
Waar let je op bij het zoeken naar hulp? Ten eerste is het goed om te bedenken waar je behoefte aan hebt. Wil je alleen je verhaal kwijt en zoek je dus iemand die gewoon elke week naar je luistert? Of wil je je vooral focussen op hoe je nu verder moet? Bedenk voor jezelf wat het doel is en zoek iemand die daarbij past. Ten tweede is ‘de klik’ natuurlijk belangrijk. Voel je je op je gemak en heb je het gevoel dat deze persoon je verder kan helpen? Het kan zijn dat je bij iemand terecht komt vanuit een doorverwijzing waarmee het niet klikt. Je kunt het uiteraard een kans geven, maar uiteindelijk moet je wel het idee hebben dat het je helpt.
Kom in actie, vraag om de juiste zorg na het verlies van je kind
Gelukkig is er steeds meer kennis én begrip bij zorgverleners over de impact van het verliezen van een baby. Toch maken ze het niet allemaal dagelijks mee en kun je heel soms te maken krijgen met iemand die niet precies weet wat hij of zij moet doen of zeggen. Je mag zelf gerust aangeven waar je behoefte aan hebt, waar je wel en niet over wilt praten en of bepaalde opmerkingen pijnlijk zijn. Hoe moeilijk het ook is, ze doen hun best. Ze weten niet altijd de juiste woorden of toon te vinden, omdat dit in veel gevallen geen routine is.
Wees geduldig, heb begrip en geef aan wat je wel en niet prettig vindt. Zoek hulp als je dat nodig hebt. Blijf niet te lang rondlopen met zorgen en vragen, maar kom in actie. Zorg goed voor jezelf en trek aan de bel als je je eenzaam voelt. Ook professionele hulpverleners kunnen niet altijd inschatten waar jij behoefte aan hebt. Spreek dat uit. Daar help je niet alleen jezelf mee, maar het draagt ook bij aan meer inzicht over dit verdrietige onderwerp.
–
Dit artikel werd geschreven door Hiske Kuilman. Na het verlies van haar zoon Hugo, startte zij een eigen praktijk. Hiske is verliescoach en staat moeders bij na het verlies van hun kind. Tevens geeft zij advies aan verloskundigen.
Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?