Wat is de impact van cortisol?
In een spannende situatie maakt je lichaam adrenaline aan. Dat is heel gewoon. Wist je dat wanneer de spanning lange tijd aanhoudt en je de controle over de situatie dreigt te verliezen, er een tweede hormoon opspeelt? Dat is cortisol. Te veel cortisol kan een nadelig effect hebben op je lichaam, waaronder je brein. Tijd dus om eens in te zoomen op stress door een onvoorspelbare situatie. Wat is de impact van cortisol wanneer je de grip dreigt te verliezen?
Een gewone stress reactie
Wanneer je iets nieuws ervaart, iets spannends of in een stressvolle situatie belandt, maakt je lichaam adrenaline aan. Je voelt een opwinding door je lijf gaan: je bent klaar voor actie! Nu kun je hard wegrennen of je afweren als er gevaar dreigt, je trekt een sprintje om de trein te halen of je haalt die belangrijke deadline op je werk…. Allemaal voorbeelden van kortdurende stress. Niet lang na de actie, daalt het adrenalineniveau in je lichaam weer. De actie die je verrichtte had succes en na afloop keert je lichaam terug naar een ontspannen staat.
Wanneer komt cortisol vrij?
Als stress lange tijd aanhoudt omdat je niet kunt vluchten, vechten geen zin heeft of omdat jouw ingrijpen geen effect zal hebben, ervaar je steeds minder grip op de situatie. Nu heb je niet meer alleen te maken met adrenaline, er komt ook cortisol vrij.
Die eerdere opwinding en actie die je ervaarde bij kortdurende stress – die ‘we gaan er tegenaan mentaliteit’ – maakt nu plaats voor een terugtrekkende beweging. Je voelt je gespannen of angstig, de vermoeidheid slaat toe. Je kunt prikkels moeilijker verwerken. Of je wilt minder mensen zien. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Kortom: de rem gaat er op. Je kunt je voorstellen dat deze gevoelens en het bijbehorende gedrag er op de lange termijn voor kunnen zorgen dat je je neerslachtig voelt.
Het belang van cortisol
Even een stapje terug, cortisol is namelijk niet alleen maar slecht nieuws. Cortisol is van groot belang voor alle cellen in je lichaam en zorgt ervoor dat je goed functioneert. Zo werkt het ontstekingsremmend, zorgt het ervoor dat je je goed kunt concentreren, het draagt bij aan een gezonde bloeddruk en helpt je ontwaken en slapen.
De impact van cortisol wanneer je de grip dreigt te verliezen
Onderzoeken tonen aan dat wanneer een situatie nieuw is voor je, onvoorspelbaar of oncontroleerbaar, er meer cortisol wordt geproduceerd. Daardoor ervaar je deze situatie als beangstigend. Er zijn tal van voorbeelden te noemen van dit soort beangstigende situaties. Denk aan een risicovolle zwangerschap, complicaties of ingrepen tijdens je zwangerschap, (extreme) vroeggeboorte of een diagnose die voor jou of je baby verstrekkende gevolgen heeft.
Hierboven gaf ik al aan dat cortisol een grote rol speelt in je lichaam. Het zal je dus ook niet verbazen dat een aanhoudend verhoogd cortisolniveau indirecte gevolgen heeft op je lichaam. Zo wordt de link gelegd met het risico op diabetes of hart- en vaatziekten. Ook is het bekend dat te veel cortisol psychische gevolgen kent. Je kunt denken aan een verminderd geheugen en moeite hebben met het opslaan (en later terughalen) van herinneringen tijdens een stressvolle (of traumatische) situatie. Of je vliegt snel uit je slof, veel sneller dan je van jezelf gewend bent. Met andere woorden, je hebt moeite met zelfregulatie.
Het stresshormoon ontstressen
Het is dus niet zo vreemd dat cortisol ook wel wordt gezien als het stresshormoon. Ik hoor je denken: kan ik het verhoogde cortisolniveau eigenhandig verlagen nu ik al lange tijd stress in mijn lijf voel?
Goede vraag. Het antwoord is ja, het vraagt echter wel om een aanpassing in je levensstijl. De stress moet namelijk weg uit je lijf. Je levensstijl aanpassen is echter niet eenvoudig en soms zelfs nog even niet mogelijk. Stel je bent 20 weken zwanger en je moet bedrust houden, je moet dan nog heel wat weken aan tobben voor er verlichting komt. In dat geval heb je weinig aan het aanpassen van je levensstijl en is acceptatie van je situatie een betere strategie.
Om stress te verminderen wordt vaak gezegd dat je moet streven naar een goed slaap- en waakritme, je moet gezond eten of je gevoelens van je af schrijven. Het zijn goede tips en zeker dingen waar je vandaag nog mee kunt beginnen, maar ze bieden geen blijvende oplossing. Daarvoor zijn zaken rondom de zwangerschap, vroeggeboorte en rouw te groot. Hoe ontstress je dan wel? Door te praten met een professional bijvoorbeeld, hij of zij kan je begeleiden zodat je stap voor stap je levensstijl aanpast of leert accepteren. Nieuwsgierig? Vraag een vrijblijvende afspraak met mij te maken. Ik help je grip te krijgen op de situatie. Je voelt je weer sterk, rustig en kunt met hoop en liefde naar de toekomst kijken.
Wil je praten?
Wil je praten, ben je op zoek naar ondersteuning tijdens of na een medische zwangerschap, vroeggeboorte en/of verlies? Weet dat ik er voor je ben. Ik ben counsellor & (rouw)coach en begeleid jou de rust terug te vinden zodat je liefdevol kunnen terugkijken op een spannende periode en met frisse moed de toekomst in durft te kijken.
—
Bronnen
- https://www.hypofyse.nl/
- De psychologie van arbeid en gezondheid – wilmar schaufeli en arnold bakker
Foto: Anders dan verwacht
Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?