Stress bij prematuren

Er is aardig wat onderzoek gedaan naar stress bij prematuren. In dit artikel vind je daar informatie over, ook lees je alles over de invloed van stress op hechting en krijg je tips om die hechting te bevorderen.

Veel onderzoek focust op stress door of tijdens ingrepen of onderzoek. Maar er is ook een meer recent onderzoek dat het verschil tussen stress rondom behandelingen oftewel fysieke stress en andersoortige stress, waaronder sensorische en psychologische stress over een kam scheert. Enkele voorbeelden van deze 3 type stress:

3 typen stress bij prematuren

Fysieke stress:

Pijnprikkels
Aanrakingen door vreemde handen, iedereen handelt anders: snel, met zachte druk, ruwer…
Het gevoel van een infuus of een spalkje, die hoeft geen pijn te doen maar zit wel in de weg
Ineens voeding in je maag ontvangen via de sonde

Sensorische stress:

Lichten (veel, fel, aan en uit, een knipperende TL-balk)
Het gepiep van monitoren
Gepraat van veel verschillende mensen (artsen, ouders, bezoekers, verpleegkundigen)
Goedbedoeld gefriemel en gekriebel van mama
Een dichtslaande deur of prullenbak

Psychologische stress:

Gescheiden zijn van moeder
Alleen zijn in een te groot ‘bed’ (daarvoor dient een nestje) of xelfs alleen zijn in een grote ruimte zoals de suites op de NICU
Niet opgepakt worden
Alleen voeden (via een sonde)

Dus wat zeggen de onderzoeken

Stress bij prematuren varieert sterk bij pasgeborenen en in de loop van de tijd. Onderzoekers zien de meeste stress in de eerste week na de geboorte en daarna een verschillend verloop, afhankelijk van de zwangerschapsduur bij de geboorte.

Als ouder ben je meestal niet 24/7 in het ziekenhuis, tenzij je kunt inroomen in een suite. Dan speelt er weer iets anders geks, je wilt of durf niet weg omdat je kind dan alleen ligt.
Maar goed, of je nu altijd aanwezig kunt zijn of niet, je bent beperkt in het aantal uur dat je je kind kunt vasthouden en verzorgen.

Baby’s hebben een volwassene nodig om stressreacties op te vangen. Een volwassene fungeert als een soort spons die de onrust als het ware opzuigt waardoor de baby er geen last meer van heeft en rustiger wordt. Maar omdat baby’s in het ziekenhuis niet altijd bij hun ouders zijn, moeten zij een stressreactie alleen doorkomen. Zo’n stressreactie kan door van alles komen: een handeling zonder dat mama in de buurt is, te veel licht, pijn, het schrikken van een dichtslaande prullenbak.

Wie helpt je baby reguleren?

Verpleegkundigen spelen een cruciale rol als primair ondersteunende zorgverleners. Zij verzorgen, komen af op een huilende baby, stoppen in, voeden en zijn erbij wanneer er bloed wordt geprikt, een nieuwe sonde moet worden aangelegd of vangen op na bijvoorbeeld een operatie. Het is bewezen dat zij stressreacties bij baby’s verminderen. Gelukkig maar.

Hoe goed en begaan de verpleegkundige ook is, ze vervangen jou niet. Daar gaan we het over hebben, jouw zorg in het reduceren van stressprikkels. Zodat de rust terugkeert voor je kleintje.

Hechten in het ziekenhuis

Al tijdens je zwangerschap start je als moeder je te hechten aan je baby en andersom. Dat is waar het over gaat wanneer je artikelen en posts op social media leest die refereren aan de eerste 1000 dagen. Die hechting is cruciaal voor de gezondheid van je kind. Gezonde hechting betekent namelijk niet alleen een liefdevolle relatie, het betekent ook veiligheid en ondersteuning. En laten dat nu net de basisingrediënten zijn die je baby nodig heeft om stress de baas te kunnen zijn.

Jouw zorg en aandacht spelen een grote rol bij het helpen van een baby om stress te begrijpen en te beheersen, en dit legt de basis voor gezonde emotionele ontwikkeling in de latere kinderjaren en volwassenheid.

Nu je kindje is opgenomen, vraag je je misschien af: hecht ik nu wel voldoende? Ben ik er voldoende? Doe ik het goed genoeg? Daarom wil ik je hier in deze module verschillende manieren meegeven waarmee je een sterke band ontwikkelt met je baby in het ziekenhuis:

Tips om stress te reduceren en te hechten met een prematuur

Fysiek contact: Hoewel de medische situatie van de baby beperkingen kan opleggen, is fysiek contact belangrijk. Huid-op-huidcontact door te buidelen is een effectieve manier om verbinding te maken met je baby en kan helpen bij het reguleren van de hartslag en ademhaling. Je kunt ook je hand in de couveuse leggen, bijvoorbeeld boven het bolletje van je baby. Vermijd friemelen, kriebelen en strelen.
Aanwezigheid en interactie: Probeer zoveel mogelijk bij je baby te zijn. Praat tegen je baby, zing zachtjes, maak oogcontact.
Borstvoeding en flesvoeding: Als de medische situatie van de baby het toelaat, voed je kindje dan. Borstvoeding, flesvoeding en zelfs sondevoeding geeft je de kans om fysiek dichtbij je baby te zijn en een emotionele band op te bouwen.
Neem deel aan de zorg: Het klinkt zo logisch je kind verzorgen. Maar nu je de zorg deelt met verpleegkundigen voelt dat niet meer zo vanzelfsprekend. Voor jou is alles nieuw, voor hen de gewoonste zaak van de wereld. Zij volgen een schema, protocollen en zijn niet meer zo bang voor slangetjes, mini armpjes en gepiep. Je bent en blijft de moeder van je kind, en daarmee de belangrijkste persoon voor je baby. Leer hoe je voor je baby kunt zorgen, zoals het verschonen van luiers, temperaturen, wegen, een bedje verschonen, instoppen, badderen en andere dagelijkse taken. Dit geeft je een gevoel van betrokkenheid en verantwoordelijkheid.
Vraag om video-interactie begeleiding: Iemand filmt een verzorgingsmoment tussen jou en je baby, bijvoorbeeld het badderen en aankleden van je baby. Daarna kijken jullie samen naar de beelden. Wat zie je? Hoe reageer je op je baby en hij of zij op jou? Wat doe je instinctief? Door het terug te zien vergroot je in de meeste gevallen je zelfvertrouwen. Je doet al zo ontzettend veel goed mama en nu zie je dat zelf ook! Een signaal dat je miste of iets wat je instinctief deed maar je weet niet waarom kan op deze manier worden besproken zodat je je baby beter begrijpt.
Tijd nemen voor je kind: In het ziekenhuis word je soms geleefd. Een arts doet zijn of haar ronde, er is een voeding en verzorgingsschema om je aan het houden, je moet kolven, een verpleegkundige komt wat vragen stellen, je spreekt met een maatschappelijk werker, je hebt een hele rij aan bezorgde appjes om te beantwoorden en dan moet je zelf ook nog eten en drinken. Maar knoop 1 ding goed in je oren: het draait om tijd doorbrengen met je kind. Er zijn momenten waarop je kunt zeggen ‘nu even niet, ik wil ongestoord buidelen zonder update of advies’. Om maar een voorbeeld te noemen.
Voeg een ritueel toe aan je dagritme: Doe iets iedere dag samen met je kindje. het kan een simpel liedje zijn als je binnenkomt of tijdens het badderen, een selfie iedere keer dat je buidelt of een versje dat je opzegt wanneer je zijn of haar sokjes aantrekt. Het kan ook iets zijn op afstand, bijvoorbeeld een intentie of wens die je voor het slapengaan opschrijft in je journal. In de werkbladen vind je daar ruimte voor.

Hechten kost tijd, zeker wanneer jullie starten in het ziekenhuis. Maar het hechten begon al in je buik. Zelfs wanneer je zwangerschap stressvol of risicovol verliep en je niet durfde te hechten. Ook toen ontstond er al een basishechting, vertrouw daar op en neem je tijd om het nu verder uit te bouwen.

Je doet het goed, mama.

Mama van een prematuur

Ligt je kind nu in het ziekenhuis of ben je net thuis na een periode op de couveuse-afdeling? Dan is dit online programma mischien iets voor jou: mama van een prematuur. Hierin vind je een online plek waarin je in je eigen tempo alvast start met verwerken. In het 6 thema’s hebben we het over stress, aanvaarden, je energie bewaken en de rust terugvinden. Ik heb gezorgd voor heldere video’s, podcasts en fijne oefeningen – zoals het opstellen van een alternatief kraamplan – zodat je stress of angst de baas wordt. Volg het programma in je eigen tijd en tot slot is er een fijne online community op instagram waar je andere mama’s leert kennen die precies hetzelfde meemaken.

Ben je benieuwd naar de nazorg na vroeggeboorte? Lees dan ook: Welke medische nazorg kun je verwachten na vroeggeboorte?

—
Aan dit artikel werkte mee: Daphne Verkerk-ten Kroode, kinderfysiotherapeut in het Tergooi ziekenhuis, ziet te vroeg of te klein geboren baby’s als zij in de couveuse liggen en volgt hen in hun ontwikkeling tot zij 3,5 jaar oud zijn.

Foto: anders dan verwacht

—

Wil je niet instappen in een online programma maar nu 1 op 1 aan de slag met je verwerking? Laat dan je gegevens achter en dan plannen we een vrijblijvend kennismakingsgesprek in 👇

—

Foto: Anders dan verwacht

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?