PTSS: mijn leven op zijn kop na de vroeggeboorte van mijn dochter

Na een risicovolle zwangerschap, vroeggeboorte met 26 weken en een lange ziekenhuisperiode mag de dochter van Ramona eindelijk naar huis. Waar anderen een gat in lucht zouden springen en wekenlang in jubelstemming zouden verkeren, zit Ramona niet te wachten op slingers en kraambezoek. De afgelopen maanden zijn veel te zwaar geweest en ze is op. Hoewel ze het dan nog niet weet, kampt ze met PTSS. Dit is haar verhaal.

Ontsmettingsalcohol voor kraambezoek

“Ik wilde geen kraambezoek, ik was bang dat mensen bacteriën of een virus mee zouden brengen waardoor ons kleine meisje ziek kon worden. Onze dochter kwam namelijk thuis in de winter, het seizoen voor snotteren, hoesten en het RS virus. Het RS virus dat vervolgens weer heel gevaarlijk kon zijn voor te vroeg geboren kinderen. De mensen die wel langs mochten komen, moesten hun handen ontsmetten met alcohol en ze mochten haar alleen vasthouden met een omslagdoek om.

Ook ik maakte mijn handen veel te vaak schoon met zeep of alcohol. Mijn vingers waren zo kapot dat de vingerafdruk ontgrendeling op mijn telefoon het niet meer deed. Niet alleen waste ik mijn handen keer op keer, alles moest schoon, ik was continu het huis aan het poetsen en vooral het aanrecht bleef ik schoonmaken. Eigenlijk alles wat in aanraking kwam met onze dochter moest schoon zijn. Als haar fles schoon gewassen op het aanrecht stond met de dop ernaast? Dan begon ik weer van voren af aan. Alles werd uitgekookt totdat ik het gevoel had dat de fles dit keer echt schoon was. En zo kan ik nog meer voorbeelden noemen.”

Hoe vertrouw je op je kind zonder monitor?

“Thuis miste ik het vertrouwen. In het ziekenhuis lag onze dochter lange tijd aan allerlei monitors die haar continu in de gaten hielden. Bij het minste of geringste sloegen die alarm en kwam de verpleging aangesneld. Thuis waren er geen monitors en ging er ook geen alarm af. Hoe wist ik nu zeker dat het goed ging met onze dochter? Ik was somber en had geen vertrouwen in mijn moederschap. En dat terwijl ik eigenlijk te veel mijn best deed. Ik heb in die tijd veel gehuild, ik was moe, ontweek mensen en had last van paniekaanvallen.

Het ging verre van goed. Ik ben na een poosje naar de huisarts gegaan. Die verwees mij door en daarna werd de diagnose PTSS met angststoornis gesteld. Een posttraumatische stress stoornis. Je leest er wel eens wat over en dan ineens heb je het zelf. Daar moest ik mee aan de slag. Voor mijzelf, voor onze dochter en voor mijn vriend. Zo kon het niet langer.”

Herstellen van PTSS blijkt een lang traject

“Ik zal er niet omheen draaien. Voor mij was deze periode heftig en zwaar. Het zou een lang traject worden. In januari 2017 kon ik starten bij een psycholoog. Ik zou pas in september 2019 klaar zijn.

In die tijd functioneerde ik niet. Ik had last van nachtmerries en herbelevingen over de ziekenhuisperiode. Soms zat ik in de auto en als ik dan naar mijn digitale snelheidsmeter keek en hem op de snelweg zag teruglopen van 130 naar 100 km per uur, dan dacht ik: oh nee. Haar hartslag zakt ineens gevaarlijk weg. Onzin natuurlijk. Maar ik was tijdens de ziekenhuisopname van mijn dochter zo gewend geraakt aan getallen op monitors dat zelfs een snelheidsmeter in mijn eigen auto van alles kon oprakelen.”

EMDR en een complex trauma

“Mijn stress bleek behoorlijk complex. We hebben o.a. ingezet op EMDR. EMDR werkt goed bij korte en afgebakende trauma’s. Denk bijvoorbeeld aan een auto-ongeluk. Maar omdat ik verlies (vanishing twin), een traumatische zwangerschap met vroegtijdig vruchtwaterverlies (PROM), een vroeggeboorte bij 26 weken en een lange periode op de neonatale intensive care unit (NICU) moest verwerken, hebben we mijn herstel opgeknipt in etappes. Ieder trauma waar de emotie van af moest, werd los behandeld. Ik denk dat dat heel goed was, maar het kost wel wat tijd.

De basisverzekering vergoed 11 behandelingen via de normale GGZ. Dat bleek voor mij te weinig gezien de opgestapelde trauma’s die we nu één voor één te lijf gingen. Ik werd doorverwezen naar gespecialiseerde GGZ zodat ik langer kon worden behandeld.

Mijn behandelingen sloegen aan. Ik leerde meer vertrouwen en durfde ook onze dochter een beetje meer los te laten. Dat betekende ook dat mijn vriend eindelijk alleen thuis met haar kon zijn. Zelfs dat durfde ik lange tijd niet aan.”

De impact van mijn stress op onze dochter

“Tijdens onze NICU periode heeft mijn dochter mijn stress gevoeld. Veel prematuur geboren kindjes worden rustig als zij door hun ouders worden gebuideld. Ze mogen dan lekker dicht bij mama of papa liggen, vaak op de blote borst. Ze worden warm toegedekt en ontspannen door voor hen herkenbare dingen als geur of hartslag. Als ik onze dochter vasthield om te buidelen, dan werd ze vaak niet rustig. Later leerde ik dat je als ouder de stress regulator bent van je kind. Als jij rustig bent, dan is of wordt je kind dat vaak ook. Ik was één en al stress in die periode. Ik zat niet rustig met haar te knuffelen maar was bezig met haar monitors of de verpleging om mij heen.

PTSS zit in je

“Achteraf gezien had ik er beter aan gedaan om al tijdens mijn zwangerschap aan de bel te trekken. Toen al was ik veel te gespannen. Maar ik herkende het niet en als ik er wel even bij stil stond dacht ik: straks als ze er eenmaal is, dan komt het wel in orde. Bij de ziekenhuisopname in het Erasmus MC – Sophia Kinderziekenhuis hebben wij een psycholoog toegewezen gekregen om te bespreken wat er allemaal al was gebeurd en wat ons nog allemaal te wachten stond.

Nu weet ik beter. Hele heftige gebeurtenissen en lange tijd onder spanning staan, dat komt niet zomaar goed. Vroeg of laat moet het uit je systeem en je lichaam. Hoe langer je ermee wacht, hoe moeilijker de verwerking.”

PTSS en de cijfers

Eén op de tien vrouwen ervaart de bevalling als traumatisch. PTSS komt opvallend veel voor bij ouders die te maken krijgen met (extreme) vroeggeboorte. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst één op de drie moeders en één op de vijf vaders van prematuur geboren kinderen depressieve of PTSS-symptomen ervaren. Is het te voorkomen vraag je je wellicht af?

In het ziekenhuis hebben ouders vaak de mogelijkheid om met een maatschappelijk werker of een psycholoog, gekoppeld aan de NICU, te praten. Hij of zij kun ondersteuning bieden tijdens deze rollercoaster. Als ouder dien je hier echter wel voor open te staan. Je bent niet bezig met jezelf maar de focus van deze ouders ligt volledig op het kind. Waardoor de ruimte er niet altijd is om over eigen gevoelens en emoties te praten. Een gesprek wordt vaak wel aangeboden of geadviseerd door de verpleging of artsen van de NICU. Ook uiten PTSS-symptomen zich vaak nog niet tijdens de ziekenhuisperiode of ben je je hier niet van bewust.

Stress zorgt voor de aanmaak van Cortisol, stresshormoon, in het lichaam. En Cortisol zorgt ervoor dat je langere tijd alert kunt blijven en voor een langdurige periode met een stress situatie om kunt gaan. PTSS-symptomen zullen zich gaan uiten op het moment dat het lichaam merkt dat de situatie minder stressvol wordt en er rust ontstaat in de situatie. In het geval van de vroeggeboorte ontstond dit op het moment dat de dochter van Ramona al enige tijd thuis was.

Het allerbelangrijkste is dat je over de situatie waar je in zit blijft praten, met een professional, of in ieder geval met iemand die je vertrouwt.

Hulpverlening na zwangerschap moet uit de taboesfeer

De cijfers liegen er niet om, veel vrouwen ervaren stress, angst of trauma na de zwangerschap of na een ziekenhuisopname van hun kersverse zoon of dochter. Toch wordt hulp zoeken vaak gezien als falen. Veel ouders houden hun mond en wachten tot het tij zich keert. Of de stress komt eigenlijk pas aan het licht als ouders en kind al lange tijd thuis zijn. Werken aan een trauma kan dan worden ervaren als “te laat” of misschien als “oude koeien uit de sloot halen”. Niet alleen ouders kunnen die gedachten hebben, ook hun omgeving kan er zo over denken.

Hulp zoeken is niet gek. Het is zelfs noodzakelijk. Je bent geen slechte moeder als het tegenzit. Praat er dus over met iemand die er verstand van heeft. Iemand waar jij je prettig bij voelt en die je vertrouwt. Laat je stap voor stap begeleiden tot het weer beter gaat. Alleen blijven tobben is echt onnodig.

Ramona vult aan: “Ik heb het eerste levensjaar van mijn dochter niet voldoende van haar kunnen genieten. Dat is verdrietig, voor mij én voor haar. Ik zou het dolgraag overdoen maar dat kan helaas niet. Ik gun niemand zo’n periode. Als je stress of trauma ervaart, trek dan aan de bel en wees een langdurig herstel – als dat kan – voor. Dit geldt net zo goed voor vaders. Ook zij zijn ouder geworden van een te vroeg geboren kindje. Een kindje dat extra zorg nodig heeft. Vaders hebben vaak van nature de neiging om sterk te blijven voor partner en kind, maar ook de eigen emoties dienen een plek te krijgen”

—

Aan dit artikel werkte mee: Ramona Roding. Zij is moeder van een dochter en heeft haar eigen praktijk. Hier begeleidt zij ouders van te vroeg geboren kinderen en staat zij hen bij na een heftige periode in het ziekenhuis. Ook helpt zij vrouwen met de verwerking van een traumatische bevalling.

Foto: Ramona Roding

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?