Muziektherapie op de NICU: Anne-Greet maakt muziek voor de allerkleinsten

Anne-Greet Ravensbergen zorgt door muziektherapie op de NICU (Neonatal Intensive Care Unit) voor een compleet andere sfeer op de altijd drukke afdeling neonatologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Met haar stem en gitaar laat zij de alarmen, piepjes, stemmen of het geritsel naar de achtergrond verdwijnen en brengt zij rust voor de allerkleinsten én hun ouders.

Op de NICU krijgt een (veel) te vroeg geboren kind de tijd zich te ontwikkelen. Tijd die het in de buik niet kreeg. Maar daar waar je de sereniteit van een babykamer zou verwachten, is het druk. Van tijd tot tijd zelfs heel druk. Stress, (pijn)prikkels tijdens onderzoeken, veel stemmen, onbekende handen en onverwachte geluiden zijn aan de orde van de dag. Geen van deze factoren dragen op een positieve manier bij aan de (hersen)ontwikkeling van een te vroeg geboren baby. Daarom wordt er al geruime tijd onderzoek gedaan naar de invloed van muziektherapie als ondersteuning voor premature kinderen.

Nog meer geluid op de NICU?

Is meer geluid op deze toch al drukke afdeling dan wenselijk? Anne-Greet Ravensbergen is muziektherapeut in het UMCG. Zij beantwoordt deze vraag met een volmondig ja: “Tijdens een sessie van 10 tot 15 minuten zie ik een kind ontspannen. Ook de allerkleinsten of allerzieksten. Hun saturatie stijgt, de hartslagvariatie verbetert, ik zie spieren ontspannen en soms verschijnt er een klein glimlachje op de lippen. Daar doe ik het voor.”

Muziektherapie is één van de weinige therapievormen waarbij een kind niet hoeft te worden aangeraakt. Het levert dus geen extra stress op. Stress die normaal zichtbaar wordt door friemelende vingertjes, schrikreacties op geluiden of slecht kunnen (in)slapen. Muziek is één van de hulpmiddelen die spanning – na bijvoorbeeld een onderzoek – juist wegneemt. Al is het maar voor even.

Muziektherapie op de NICU, hoe ziet dat er dan uit?

Anne-Greet neemt plaats bij de couveuse. Een klein deurtje gaat open zodat haar muziek de veilige wereld van de baby binnendringt. Ouders zijn vaak aanwezig. Soms raken ze hun kind aan via het deurtje aan de andere kant van de couveuse of houden zij hun baby vast. Al buidelend en knuffelend luisteren ze dan samen naar de rustgevende klanken.

Anne-Greet: “Als ongeborene ontwikkel je al muzikale herinneringen. Ik vraag ouders dan ook naar muziek die zij tijdens de zwangerschap vaak hebben geluisterd. Hun kind kent deze melodie al en dus maak ik daar graag een slaapliedje van. Ik speel dit liedje dan voor ze.”

Een muziektherapeut op de NICU

Hoe is dat, werken op de NICU als je geen medische achtergrond hebt? Anne-Greet: “Ik heb muziektherapie aan het conservatorium in Enschede gestudeerd. Ik was, en ben, dus niet medisch geschoold. De eerste drie weken van mijn (toen nog) afstudeerstage besteedde ik dan ook aan het leren kennen van de afdeling en alle medische termen. Van de verpleging kreeg ik een spoedcursus over de monitors, couveuses, alarmen en veelvoorkomende onderzoeken. Nu ben ik inmiddels zo ver dat ik ook zelf zie dat een kind onrustig is en overleg ik met de verpleegkundigen of muziektherapie een optie is.”

De kinderen op de NICU doen wat met Anne-Greet: “bepaalde casussen komen emotioneel heel dichtbij. Bijvoorbeeld als ik een moeder ontmoet van mijn leeftijd met wie ik een klik blijk te hebben. Soms overlijdt een baby, dat is heel pittig. Helemaal als ouders weten dat hun kind komt te overlijden en dan toch vragen om juist op die dag nog therapie te geven. Aan de andere kant maak ik gelukkig ook mee dat ouders terugkomen met een kindje van een paar maanden oud om te laten zien hoe goed het nu met hem of haar gaat. Ik kan glimmen van trots als ouders dan vertellen dat ze nog steeds bepaalde liedjes draaien en dat hun kindje nu meedanst.”

Onderzoek naar muziektherapie op de NICU

Vooral in Amerika wordt muziektherapie voor de allerkleinsten veel toegepast. Vooralsnog is het UMCG het enige ziekenhuis in Nederland dat muziektherapie aanbiedt op de NICU. Anne-Greet ziet daar graag verandering in: “Ik kan met mijn muziek kwetsbare baby’s even afleiden en helpen te ontspannen. Dat helpt een kind soms zichtbaar vooruit. Of ik zorg voor een waardevol momentje voor ouder en kind. Juist dit soort momenten zijn schaars maar zijn zo belangrijk voor de ouder-kind hechting. Wat mij betreft wordt muziektherapie op meer afdelingen zoals deze aangeboden.”

Samen met professor Arie Bos, hoofd Neonatologie UMCG en kinderarts heeft Anne-Greet in 2018 een onderzoek naar NICU muziektherapie opgezet. In hun onderzoek richten zij zich op de impact van muziektherapie op baby’s die geboren worden voor de 30 weken zwangerschap of met een gewicht lager dan één kilo. Met recht de allerkleinsten dus. De eerste positieve resultaten publiceerde het tweetal in 2020. In de zomer van 2021 verwachten zij het onderzoek af te ronden.

Aandacht voor deze bijzondere therapie

O.a. de NOS besteedde aandacht aan het onderzoek van het UMCG. En zij zijn niet de enigen. Er is volop aandacht voor dit onderwerp.

Op dit moment wordt er hard gewerkt aan een documentaire. In Muziek voor de Allerkleinsten neemt documentairemaakster Sammie Leermakers de kijker mee op de NICU van het UMCG. Ze is bij de therapiesessies van Anne-Greet aanwezig en laat zien hoe baby’s en hun ouders reageren als Anne-Greet begint te spelen. Sammie: “Het is mooi om te zien hoe Anne-Greet voor verlichting en ontspanning kan zorgen met haar muzikale klanken. Ik zie met eigen ogen wat haar werk doet met de baby’s, ouders en verpleegkundigen. Want vergis je niet. Niet alleen de baby luistert aandachtig. Ik merk dat de hele afdeling geniet van de muziek die Anne-Greet maakt. Ouders beginnen te fluisteren en de verpleging loopt op hun tenen.”

—

Aan dit artikel werkten mee: Anne-Greet Ravensbergen, muziektherapeut in het UMCG en Sammie Leermakers, documentairemaakster.

Foto: Muziek voor de Allerkleinsten

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram en ontmoet in de comments andere vrouwen. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?