Kun je de kwaliteit van eicel of zaadcel verbeteren?

Wist je dat een goede start in het leven eigenlijk al voor de zwangerschap begint? Vanaf ongeveer 10 weken voor conceptie worden ei- en zaadcellen klaargestoomd. In die periode zijn er een aantal factoren die de kwaliteit van de eicellen en het sperma zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden. In deze preconceptie fase streef je natuurlijk naar de beste kwaliteit, uiteindelijk komt dit conceptie, innesteling en de ontwikkeling van het embryo alleen maar ten goede. Wat kun je doen om de kwaliteit van eicel of zaadcel te verbeteren?

Wat er mis gaat in je foetale leven, heeft effect op de rest van je leven

Er zijn heel wat factoren die de kwaliteit van een ei- en zaadcel kunnen beïnvloeden. Sommige factoren spelen niet alleen een rol in de hele vroege ontwikkeling van de foetus, maar hebben blijvend impact. Dus ook op latere leeftijd van jullie kind. Neem de te ontwikkelen voortplantingsorganen, deze worden al vroeg in het leven van de foetus aangelegd. Het is goed mogelijk dat een verslechterde kwaliteit ei- en/of zaadcel iets zegt over het gemak waarop jouw toekomstige kleinkinderen worden verwekt. Je kunt ook denken aan aanleg voor overgewicht, DNA-mutaties of aanleg voor een hoog cholesterol.

Externe factoren die een rol spelen op kwaliteit eicel en zaadcel

Onderzoek toont aan dat luchtverontreiniging een rol speelt bij 25% van de kinderen met een te laag geboortegewicht. Dit is niet de enige externe factor die iets zegt over de kwaliteit van onze ei- en zaadcellen, hieronder noemen we er nog een aantal welke ook wel ‘hormoonverstorende stoffen’ worden genoemd:

• Micro-plastic of weekmakers in plastic (in o.a. plastic flesjes, potten en plastic coating aan de binnenkant van kartonnen verpakkingen en blikjes)
• Brandvertragende middelen in bijvoorbeeld vloerbedekking of meubilair
• Chemische middelen in kleding en cosmetica (o.m.parabenen)
• Bestrijdingsmiddelen (pesticiden of insecticiden)
• Chemisch stoffen in cosmetica en verzorgingsproducten ( o.m. parabenen)

Krijgen we deze stoffen echt binnen?

In de urine van kinderen komen we bovengenoemde stoffen al tegen. Dat is natuurlijk ook niet zo gek. Zij klauteren op stoelen en spelen op handen en knieën op de vloer. Beiden zijn behandeld met brandvertragende stoffen. Tijdens het spelen steken ze geregeld hun handen in hun mond of eten ze brood uit het vuistje. En dit is slechts een voorbeeld. Het is nog niet bekend wat de impact is op fertiliteit later in hun leven.

Niet alleen kinderen dragen deze chemische stoffen bij zich. Er is onderzoek gedaan naar chemische stoffen in de urine van volwassen mannen. Ook het sperma van deze mannen werd bestudeerd. Mannen met meer chemische stoffen in hun urine, blijken minder beweeglijke zaadcellen te hebben. Ook het aantal zaadcellen neemt af naarmate de hoeveelheid externe chemische stoffen toeneemt. Een laag aantal en minder beweeglijke cellen worden geassocieerd met verminderde vruchtbaarheid van de man.

Op individueel vlak gaat het vooralsnog om een kleine afwijking ten opzichte van wat we graag zien na spermaonderzoek. Maar op grote schaal zijn deze cijfers zorgelijk. Ze tonen aan dat hele populaties minder vruchtbaar worden. Wat dat betreft is het niet vijf voor twaalf maar vijf over twaalf: er is nu nagenoeg geen westerse man meer te vinden die voldoet aan de normen van één generatie geleden.

Effecten van chemische stoffen op vruchtbaarheid

Om een voorbeeld te geven van het effect van dit soort externe chemische stoffen op de kwaliteit van ei- en zaadcellen, reizen we af naar Afrika. Hier moesten Cheeta’s ICSI ondergaan om de populatie in stand te houden. Waarom? Er werd lange tijd met insecticiden gespoten om een bepaalde muggensoort te verjagen. Deze stoffen kwamen ook op bomen en grassen terecht die werden gegeten door Gazelles. Cheeta’s jagen veel op Gazelles. Zo kwamen insecticiden terecht in het lijf van de Cheeta. Onderzoek wees uit dat deze insecticiden invloed hadden op de kwaliteit van ei- en zaadcellen, en dus was dat de reden van een dalende populatie.

Kijken we naar de effecten op de mens, dan zijn we nog niet zo ver. Wel toont Japans onderzoek aan dat o.a. plastic weekmakers in de navelstreng terechtkomen. Ongeboren baby’s worden dus ook al blootgesteld aan chemische stoffen.

Geen remedie tegen de vervuiling uit het verleden

Moeten we dan nu direct stoppen met alle chemische stoffen en zo biologisch (afbreekbaar) mogelijk leven? Moeten we kiezen voor glazen flessen bijvoorbeeld en al het plastic bannen om zo vruchtbaarheid te verbeteren? Daar zou je wel al een verbeteringsslag kunnen behalen, maar dat mondiaal voor elkaar krijgen is voorlopig niet haalbaar.

Zelfs als je geen plastic gebruikt of onbespoten fruit eet, krijg je toch nog van alles wat binnen. Onderzoek toont aan dat ook de urine van mensen die nauwelijks zijn blootgesteld aan chemische stoffen als pesticiden, niet schoon is. Stoffen worden namelijk ook door de lucht meegevoerd (het grasshopper effect). Daar is nu weinig aan te doen, tenzij de hele wereld drastische maatregelen neemt. Dat zou voor vandaag weinig betekenen aangezien er geen remedie is tegen de vervuiling uit het verleden. De kinderen van onze kinderen zouden daar natuurlijk wel op vooruit gaan.

Het is dus volledigheidshalve geen onzin om producten van biologische landbouw te kiezen en kritisch te zijn ten opzichte van plastic verpakkingen. Ook de ernst van luchtvervuiling en fijnstof kan per regio sterk verschillen. Het is dus maar net waar je woont en daar breng je in tegenstelling tot je voedingskeuze minder makkelijk verandering in.

Wat kun je wel zelf doen om eicel en sperma te verbeteren

Tijdens het Fertility Congres eind 2019, presenteerden zeven fertiliteitsexperts actuele wetenschappelijke inzichten op het gebied van preconceptie, fertiliteit, zwangerschap en de gezondheid van het ongeboren kind.

De helft van de presentaties ging over de gevolgen van externe chemische stoffen op onze vruchtbaarheid. En de vruchtbaarheid van onze kinderen. Veel hangt af van de kwaliteit van onze ei- en zaadcellen. Externe chemische stoffen hebben een nadelig effect, gelukkig zijn er ook factoren die de kwaliteit positief beïnvloeden.

Voeding en supplementen verbeteren ei- en zaadcel

Dr. Annemarie Mulders van het Erasmus MC in Rotterdam sprak over de impact van gezonde voeding op de slagingskans van een zwangerschap. Dr. Wim Decleer van het Jan Palfijn ziekenhuis in Gent, sprak over het slikken van voedingssupplementen als aanvulling op een gezonde levensstijl. Beiden toonden onderzoekscijfers met een verhoogd aantal succesvolle zwangerschappen.

Dr. Mulders, Erasmus MC: let op je voeding

Het verbeteren van ei- en zaadcellen in de preconceptie periode is van cruciaal belang. De dag dat je besluit om voor een kind te gaan, is ook de dag dat je je voeding eens goed onder de loep moet nemen. Want juist hier blijkt in onze westerse maatschappij nog veel winst te behalen.

Onderzoek wijst uit dat hoe slechter je voedingspatroon, hoe langer een zwangerschap uitblijft. Slechts enkele aanpassingen als meer groente en minder “junk food” (zoetigheid, snoep, koek, chips, patat, en hamburgers) kunnen al bijdragen aan verbeterde kwaliteit van eicel en sperma. Daarmee vergroot je je kansen op een zwangerschap.

Het Erasmus MC werkt aan een programma dat tien weken voorafgaand aan conceptie start en eindigt op tien weken zwangerschap. Waarom zo vroeg wordt gestart is inmiddels duidelijk, voeding heeft een positieve impact op de kwaliteit van ei- en zaadcel. De reden om tot tien weken zwangerschap door te gaan met de juiste voeding, is ook verklaarbaar. In die eerste tien weken van de zwangerschap gebeurt er veel en wordt bijna alles aangelegd voor de verdere ontwikkeling van het kindje. Een gezonde levensstijl zorgt voor de juist bouwstoffen.

Met name een mediterraan dieet blijkt een goede invloed te hebben op de kwaliteit van ei- en zaadcellen. Het Erasmus MC schrijft 200 gram groente en 200 gram fruit per dag voor. Ook staat vette vis wekelijks op het menu. Zowel de man als de vrouw moeten stoppen met alcohol en roken. Het dieet wordt aangevuld met supplementen voor foliumzuur en bijvoorbeeld vitamine D als je daar wat weinig van hebt.

Dr. Decleer, Jan Palfijn ziekenhuis: aanvullen met voedingssupplementen

Diverse studies en onderzoek tijdens IVF-trajecten in Gent laten zien dat, naast een gezonde levensstijl, een combinatie van onderstaande voedingsstoffen voor zowel de man als de vrouw, kunnen bijdragen aan een stijgend aantal IVF-successen en spontane zwangerschappen:

• Zink
• Vitamine B6, B12
• Foliumzuur (voor man en vrouw)
• Maca
• Pinus maritima
• Hematococcus pluvialis (astaxanthine)
• Co-enzym Q10
• Acetyl-L-Carnitine (zorgt voor energie in de zaadcel)
• Visolie voor de vrouw en lijnzaadolie voor de man

Sinds 2006 wordt in Gent de impact van voedingssupplementen bekeken. Er gaan inmiddels al langer stemmen op om voedingssupplementen te slikken tijdens bijvoorbeeld een fertiliteitstraject. Eigenlijk is het een sociale must om de juiste voedingssupplementen en de juiste dosis voor te schrijven aan stellen die moeilijk zwanger worden. Zeker als zij in een fertiliteitstraject zitten. Helaas gebeurt dit nog te weinig.

Wij adviseren om met je (huis)arts of verloskundige praktijk te overleggen. Er bestaat een Nederlandstalig boek met veel uitleg over de impact van vitaminen en mineralen op een zwangerschap. Het boek inNESTteling is online te bestellen en geeft ook inzicht in doseringen.

De voedingssupplementen van het merk Nutriphyt, Fertility woman en Fertility man, combineren o.a. bovenstaande vitaminen, mineralen en plantenextracten in tabletten en capsules die je dagelijks slikt. Zo hoef je zelf niet te zoeken naar verantwoorde dosering. Deze supplementen zijn online verkrijgbaar.

Tot slot schreef kinderwensconsulente Greetje van den Eede het boek ‘Vruchtbaarder dan je denkt; Gids voor iedereen met een kinderwens’ geschreven. Ook dit boek kun je online bestellen.

Voeding en voedingssupplementen: een duidelijk één-tweetje

Gelukkig leidt de hoeveelheid chemicaliën in ons lichaam op individueel niveau nog niet tot grote problemen. We kunnen er ook niet heel veel aan veranderen en we zullen moeten roeien met de riemen die we hebben.

Toch valt er nog een hoop winst te behalen en zijn er twee dingen die bijdragen aan verbeterde kwaliteit van onze ei- en zaadcellen. De combinatie van gezonde voeding en extra voedingssupplementen vol vitamines, mineralen en plantenextracten, lijkt een must voor stellen met een kinderwens. Dit staat immers aan de basis van de vruchtbaarheid en een nieuw leven.

–

Anders dan verwacht was op 14 december 2019 te gast bij het Fertility Congres, georganiseerd door ReThink. Dit artikel is geschreven op basis van de daar gepresenteerde actuele wetenschappelijke inzichten op het gebied van preconceptie, fertiliteit, zwangerschap en de gezondheid van het kind.

Foto: Unsplash

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram en ontmoet in de comments andere vrouwen. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?