Kolven op de NICU: wat kun je verwachten?

In het ziekenhuis wil je er zijn voor je baby. Maar dat is niet het enige waar je aandacht naar uitgaat. Er is altijd wel een verpleegkundige, arts of fysiotherapeut met een welkome update, een fijn praatje of er moet tijd worden ingepland voor een belangrijk gesprek. Vergeet niet dat je ook nog zelf moet eten, het liefst doe je dat in het ziekenhuisrestaurant of buiten deur om ook echt even te kunnen ontspannen. Al is het maar voor 20 minuten. En dan moet er ook nog om de twee tot drie uur worden gekolfd. Laten we eerlijk zijn, op sommige dagen is dat gekkenwerk. In dit artikel lees je meer over kolven op de NICU.

Kolven op de NICU of couveuseafdeling vraagt om enige creativiteit en flexibiliteit, zowel van jou als van de zorgverleners op de afdeling. Manouk van Dijck, lactatiekundige en neonatologie verpleegkundige in het Flevoziekenhuis in Almere: “er is maar weinig privacy op een couveuseafdeling. Maar zover het lukt, probeer echt even tijd voor jezelf te maken. Trek de gordijnen dicht, zorg voor wat lekkers te drinken en ga zitten met het kolfapparaat bij je baby. Zorg dat je je baby goed kunt zien of aanraken. Neem je tijd om hem of haar te bewonderen, dat werkt positief voor je melkproductie.

Dit is niet echt het moment om ook nog even al je vrienden en familie te woord te staan. Leg je telefoon maar lekker even weg. Wil je iets lezen? Zorg dan voor een fijn tijdschrift of boek, zing liedjes of lees een verhaaltje voor aan je baby. Dat werkt meer ontspannen dan je telefoon. Vertel de verpleegkundigen dat je nu eerst even wil kolven, zij laten je dan met rust en als het lukt kunnen zij ook vragen of de arts die zojuist binnenloopt wat later terugkeert”.

Soms lukt het niet, om de twee uur kolven

Ook ik heb gekolfd naast de couveuse van mijn baby, daarvoor gebruikte ik een elektrisch kolfapparaat van het ziekenhuis. Thuis had ik eenzelfde apparaat staan die ik had gehuurd. Ik vond het pittig: zelf herstellen na een keizersnede, al die nieuwe informatie verwerken en ik maakte mij dag en nacht zorgen om ons kindje. Wat mij persoonlijk heeft geholpen was een handkolf. Omdat ik na mijn keizersnede nog niet mocht autorijden, reed mijn man iedere dag op en neer tussen ons huis en het ziekenhuis. Ik nam dan de tijd om te kolven, gewoon met een jas over mij heen zodat andere weggebruikers het niet zouden zien. Omdat we dan vaak zaten te kletsen of muziek luisterden, was de sfeer ontspannen en kwam de productie redelijk goed op gang. Het zorgde voor net wat meer speling in het ziekenhuis of thuis.

Hoezeer ik ook mijn best deed, toch moet ik toegeven dat ik om de zoveel dagen wel een kolfsessie moest overslaan. En op spannende dagen ook wel eens twee. In het begin voelde ik mij dan schuldig en werd ik boos op. Ik wilde toch het allerbeste voor mijn kind, waarom deed ik dan niet beter mijn best? Later kon ik dat gevoel parkeren.

Manouk: “Moeder en kind horen op de eerste plaats staan, dus ook op de NICU of couveuseafdeling. Er komt ontzettend veel op je af en die paar uur per dag bij je kind zijn zo voorbij: jij moet kolven en voor jezelf zorgen en ondertussen wil iedereen wat van je. Dat het kolven er een keer bij inschiet is begrijpelijk, maar liever zie ik dat jij, of je partner, of een verpleegkundige waakt over jouw tijd. Het contact met je baby en kolven gaan gewoon echt even voor.”

Wat is een normale productie?

In het begin moet je niet raar opkijken van slechts enkele druppels borstvoeding. Iedere druppel die je opvangt is goed. Manouk: “Als je bent bevallen, worden er heel wat hormonale processen opgestart in je lichaam. Je lichaam heeft tijd nodig om je melkproductie op gang te laten komen, dat is normaal. Enkele druppels melk (colostrum) volstaan. Je zal merken dat door stimulatie je melkproductie oploopt en verruimt.

Het is dus erg belangrijk om de eerste weken frequent te kolven om je melkklierweefsel zo optimaal mogelijk te stimuleren om tot ontwikkeling te komen. Je zou kunnen zeggen dat na 10 tot 14 dagen intensief kolven, een melkproductie van 750 ml normaal is. Haal je deze hoeveelheid niet of twijfel je aan je productie, maak dit dan bespreekbaar. Op iedere NICU of couveuseafdeling komt er geregeld een lactatiekundige of borstvoedingscoach langs, schiet haar aan en vertel waar je tegenaan loopt.
Ik zie ook wel eens mindere hoeveelheden melk in de koelkast staan en als ik daar met een moeder over praat, dan hoor ik haar twijfels of onzekerheid. Het hoeft echt niet in één keer heel veel te zijn en je hoeft ook niet altijd 24 uur van te voren alle melk klaar te hebben staan. Genoeg kolven voor de volgende voeding is natuurlijk ook gewoon goed en een manier om te voorzien in de behoeften van je baby.”

Mag je ook tevreden zijn met minder productie?

Bij sommige vrouwen lukt het niet of niet zo goed. Dat is niet iets om je voor te schamen, maar wel iets om bespreekbaar te maken. Manouk: “Het is belangrijk dat wordt (h)erkent dat de melkproductie misschien wat achterloopt. Ik zal dan altijd samen met moeder nagaan of we een oorzaak kunnen achterhalen. Hoe is het huidige kolfbeleid, lukt het om regelmatig te kolven, zijn de kolfschelpen passend, is er sprake van pijn, of is er te veel stress?

Ik zie met regelmaat moeders die goed starten maar een dip in de melkproductie ervaren na enkele weken. Als de baby wat ouder is en oefent om aan de borst te drinken, kan het ineens een stuk beter gaan wat betreft de melkproductie. De stimulatie van een baby aan de borst, in combinatie met alle liefde en hormonen die dan vrijkomen, zijn magisch. Of soms zie ik pas verbetering als het kindje naar huis mag. Rust en ‘ademruimte’ in je hoofd maken heel veel goed.”

Je kunt en mag altijd tevreden zijn met dat wat je kolft. Ook als het minder is dan dat je graag had gewild. Manouk: “Natuurlijk hebben wij lactatiekundigen extra tips & tricks om te ondersteunen in het kolven. Het is bijvoorbeeld soms effectiever om om de twee uur 10 minuten te kolven dan om de drie uur het normale programma van 15 minuten uit te voeren. Hiermee stimuleer je het toeschietreflex extra, wat op den duur weer zorgt voor extra melkaanmaak. Of wie weet is powerkolven een optie, waarbij je in een uur tijd om de vijf minuten even kolft. Bij powerkolven gaat het er om dat het toeschietreflex extra wordt gestimuleerd, om de melkproductie te laten stijgen.

Kom je niet tot een volledige melkproductie, weet dan dat donormelk een mogelijkheid kan bieden. Deze optie wordt steeds meer zichtbaar en is bijzonder waardevol als borstvoeding niet kan of niet lukt.
Helaas zijn er ook vrouwen waarbij het gewoonweg niet lukt om borstvoeding te geven, ondanks al het harde werken en zware inspanningen mag het niet zo zijn. Ik vind het heel belangrijk om deze moeders te steunen en een luisterend oor te bieden.”

Overproductie

We hebben het nu gehad over te weinig productie, of productie die langzaam op gang komt. Maar het tegenovergestelde kan ook. Manouk: “Ik zie ook vrouwen met overproductie. Dat klinkt als een luxe, zeker in deze setting maar dat is het niet. Als je per kolfbeurt 200 ml kolft en dat acht keer per dag, maak je ruimschoots melk aan en daar kun je last van krijgen. Denk aan flink gestuwde borsten of verstopte melkklieren. Verstopte melkklieren kunnen zelfs leiden tot een borstontsteking. Een ruime productie kan als prettig worden ervaren, maar flinke overproductie kan enorm pijn doen. We gaan dan werken aan de juiste verhouding van vraag een aanbod voor de melkproductie om de balans terug te brengen.’’

Ervaar je stress, gaat het kolven minder goed dan je had gehoopt en ben je op zoek naar tips? Lees de 7 tips van Manouk hier: Hoe doe je dat, kolven onder stress?

Wil je verder lezen en ben je op zoek naar praktische tips? Download dan nu het eBook ‘kraamtijd op de NICU‘. Dit is een gids en vragenlijst voor ouders van een pasgeborene in het ziekenhuis op de afdeling IC neonatologie, NICU, kinder intensive care of couveuseafdeling.

–
Foto: Anders dan verwacht

Aan dit artikel werkte mee: Manouk van Dijck, vrijgevestigde lactatiekundige en neonatologie verpleegkundige in het Flevoziekenhuis in Almere

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?