Kiezen voor een fertiliteitscoach?

Je kunt niet zwanger worden door alleen therapie

Zwanger worden… Voor niet iedereen is het vanzelfsprekend. Er kunnen talloze redenen zijn waarom het niet lukt, maar als het je overkomt, kun je je soms erg onbegrepen en eenzaam voelen. Goedbedoelde adviezen als ‘probeer er wat minder mee bezig te zijn’ of ‘het komt vanzelf’ werken vaak averechts en ondertussen voel je de wanhoop groter worden. Want het enige wat je wilt, is zwanger worden en daar heb je veel voor over. Zo veel zelfs dat je je wellicht ook wendt tot een fertiliteitscoach. Er zijn er wel honderden te vinden online, maar wat doen ze precies? En lukt het met hun hulp ook echt om je kinderwens sneller of alsnog te laten uitkomen?

Kan een fertiliteitscoach echt helpen?

Lezersvraag: ‘Ik ben zelf lang bezig geweest om zwanger te worden. Ziekenhuis in, ziekenhuis uit… Wat mij al jaren opvalt, zijn de tientallen vrouwen die fertiliteitscoach zijn geworden. Eerst zag ik ze met name in het buitenland, maar nu zie ik ze ook steeds meer in Nederland. Deze coaches hebben het over massage, hypnotherapie, voeding, olie, jezelf zwanger denken, thee, natuurlijk leven zonder plastic, de maan, meditatie… Ze schrijven websites, boeken, e-books, et cetera en vragen soms veel geld voor hun steun.

Het zijn vaak ervaringsdeskundigen en lijken geen medische of psychologische achtergrond te hebben. Ze werken niet samen met het ziekenhuis tijdens bijvoorbeeld een IVF-traject. Nu denk ik dat ontspanning en goede voeding best een goede invloed kunnen hebben, maar ik vraag me af of de hulp van een fertiliteitscoach lichamelijk ook echt werkt. Kunnen jullie mij hier misschien verder mee helpen? Want stel dat de hulp van een fertiliteitscoach daadwerkelijk verschil maakt; waarom werken gynaecologen en fertiliteitsartsen dan niet meer met hen samen? En zou een IVF-traject dan niet standaard moeten beginnen met bijvoorbeeld het uitzoeken van je hormoonbalans, massage, yoga, therapie en supplementen?’

Onlangs kregen we bij Anders dan verwacht bovenstaande vraag van een wensmoeder binnen. Een zeer interessant onderwerp, want fertiliteitscoaches intrigreren ons al langer. Daarom besloten we om het eens goed te onderzoeken en spraken we met verschillende coaches, psychotherapeuten, wensmoeders én een fertiliteitsarts. Hopelijk geeft onderstaand overzicht ook jou meer inzicht in wat er precies allemaal mogelijk is, of het wat voor jou is en hoe de medische wereld er over denkt.

We hebben onderscheid gemaakt tussen emotionele hulp, lichamelijke hulp en hulp op het gebied van voeding.

Emotionele hulp

Lezersvraag: ‘Ik kan de teleurstellingen steeds moeilijker verwerken. In het begin was het elke maand de vraag of ik wel of niet zwanger was, maar nu we al een jaar verder zijn, vraag ik me af of het überhaupt wel gaat lukken. Binnenkort gaan we met een medisch traject beginnen. Heeft het zin om ook hulp bij een fertiliteitscoach te zoeken? Ik las bijvoorbeeld iets over hypnotherapie en psychotherapie waarbij je door anders te gaan denken het proces op een positieve manier wat meer kunt beïnvloeden en waardoor het daardoor alsnog lukt. Kan dit echt?’

‘Er kunnen nooit beloftes worden gedaan’

Als je je als wensmoeder tot een hypnotherapeut of psychotherapeut wendt, kun je er op zich best baat bij hebben. Tenminste, wel als je je wat meer wil leren ontspannen én als je een goede therapeut hebt… Want om maar meteen met de deur in huis te vallen: helaas is het niet zo dat je met deze therapie-/coaching vormen ook gegarandeerd zwanger wordt. Eigenlijk is dat met geen enkele therapie mogelijk. Zo licht lichaamsgerichte psychotherapeut Simone Sinjorgo (gespecialiseerd in het begeleiden van stellen met vruchtbaarheidsproblemen) van Praktijk De Diamant toe:

‘Er wordt soms van alles beloofd, maar ik ben altijd eerlijk als iemand op intakegesprek komt. Zwanger worden is een complex proces en helaas lukt het niet altijd. Dit hoor ik ook vanuit de medische wereld. Waarom lukt het dan het ene stel wel en waarom het andere niet? Daar ben ik stellig in: dat weet ik niet. Je kunt je lichaam en leefstijl nog zo goed mogelijk optimaliseren door bijvoorbeeld je hormoonhuishouding helemaal uit te pluizen of een bepaald voedingspatroon aan te houden, maar uiteindelijk is het per persoon verschillend of het wel of niet lukt.

Zelf had ik bijvoorbeeld goede eitjes en mijn ex-man had, hoewel hij onverminderd vruchtbaar was, goed sperma, maar toch zochten onze ei- en zaadcellen geen toenadering tot elkaar. De reden was onbekend en dat was voor ons beiden erg moeilijk. Helaas zijn wij niet de enigen waarbij de kinderwens niet vervuld kan worden.

In Nederland heeft 1 op de 6 stellen vruchtbaarheidsproblemen waarvan zo’n 5% achterblijft met lege handen. De meesten ervaren daarbij veel stress en vragen zichzelf vaak af: “Zijn wij dan niet voorbestemd om ouders te worden?” en “Wie ben ik in dit leven als ik geen kinderen kan krijgen?”. Ik help hen hierbij meer rust voor zichzelf te creëren zodat ze beter kunnen omgaan met hun situatie.

Stress kan namelijk een negatieve invloed hebben, zowel op het verlangen om zwanger te worden als de acceptatie dat je kinderwens misschien niet vervuld wordt. Als je bijvoorbeeld voor een eicelpunctie naar het ziekenhuis moet, is het niet bevorderlijk als je er heel gespannen bij ligt. Natuurlijk: ik begrijp het helemaal. Als je eenmaal in de medische molen belandt, geef je jezelf letterlijk aan de artsen bloot. Het is een klinische setting en je bent op dat moment bijna praktisch bezig om een kindje te maken. Je toekomst ligt bij wijze van spreken in de handen van iemand anders. Hierdoor kun je verkrampt in de behandelstoel liggen, maar eigenlijk zeg je daarmee onbewust: “Ik wil dit niet, maar ik moet het ondergaan”. In de regel is het vaak: hoe meer jij ontspant, hoe beter je zo’n behandeling doorkomt en minder pijn ervaart. Zo maak je behandelingen en het proces in ieder geval een stuk draaglijker voor jezelf.

Garantie op zwangerschap kan ik je niet geven, maar wel succesvolle tools en oefeningen die het leven voor jezelf (en je partner) aangenamer kunnen maken. Zelfs als het uiteindelijk niet lukt om je kinderwens te laten uitkomen, maar dat is weer een ander verhaal…’

‘Langlopende trajecten zijn niet altijd noodzakelijk’

Ook integratief psychotherapeut Anke Schrage (gespecialiseerd in zwangerschappen die anders lopen dan verwacht) van Praktijk Anke Schrage zal nooit beloven dat je door haar hulp zwanger kunt worden. ‘Dat is gewoon onmogelijk. Ik kan niemand een kindje geven, ook al zou ik dat nog zo graag willen. Wel kan ik iemand die het gevoel heeft dat hij/zij vastloopt in het proces kortdurende psychotherapie geven. Hierbij doe ik wat nodig is voor iemand. Soms is dat EMDR (traumaverwerking) en soms past hypnotherapie beter. Geen enkel verhaal is hetzelfde, het is dus heel belangrijk om naar iemand persoonlijk te kijken.

Als professional maak ik me soms best zorgen. Stel dat iemand bij een coach terechtkomt en in een sessie een punt bereikt waar veel emoties en verdriet bij komen kijken. Heeft die coach dan de juiste capaciteiten om daar mee om te gaan? Is hij of zij ervaren genoeg? En kan de coach bij de cliënt blijven of spelen er misschien dingen bij hem of haar zelf waardoor hij of zij niet helemaal beschikbaar is voor de cliënt?

Ik hoor wel eens verhalen van wensmoeders die zich volgens sommige therapeuten zwanger kunnen denken. Ze moeten zich hierbij direct voor langlopende therapietrajecten inschrijven. Dit vind ik ook erg zorgelijk, want ten eerste kun je jezelf helemaal niet zwanger denken (was het maar zo) en ten tweede: langlopende therapie hoeft niet altijd. Het verschilt per persoon waar iemand behoefte aan heeft en welke therapievorm het beste geschikt is.

Als psychotherapeut kun je geen beloftes doen. Ik ben geen medicus, maar zelfs artsen kunnen nooit de garantie geven dat je door een bepaalde behandeling echt zwanger wordt. Wat ik belangrijk vind en waar ik bij kan helpen, is hoe je hier als wensmoeder mee omgaat.’

Lichamelijke hulp

Lezersvraag: ‘Ik zag iets voorbij komen over fertiliteitsyoga. Wat is dit precies? En kun je hierdoor echt sneller zwanger worden?’

‘Yoga lost de problemen niet op, maar zorgt wel voor meer ontspanning’

Meer kans op een zwangerschap met fertiliteitsyoga? Volgens yogadocente en fertiliteitsyogacoach Daniëlle van Grieken van studio Vandaan is dat zo gek nog niet. ‘Stress, spanning, slechte voeding en een drukke levensstijl kunnen allemaal een negatieve invloed hebben op je vruchtbaarheid. Door meer aandacht te geven aan je lichaam, meer te ontspannen, beter te slapen en gezonder te eten, verhoog je de kansen op een zwangerschap, zowel natuurlijk als in een medisch traject.

Kortgezegd is dit waar ik als fertiliteitsyogacoach voor sta, maar het heeft natuurlijk met veel meer aspecten van het zwanger worden te maken. Op zich is stress niet schadelijk voor je vruchtbaarheid, maar chronische stress kan dat wel zijn. En dan heb ik het niet alleen over de spanningen die je kunt ervaren als het niet lukt om zwanger te worden (het kan echt een obsessie worden), maar ook over het altijd maar onder hoge druk moeten presteren als je een drukke baan hebt. Of als je een groot emotioneel verlies ervaart omdat je onlangs een dierbare hebt verloren. Dit soort gebeurtenissen kunnen chronische stress opleveren en dat werkt door op je lichaam.

Het is een heel fysiek verhaal, maar het heeft vooral met je hormoonbalans te maken. Als je langdurig stress ervaart, maakt je lichaam veel van het hormoon cortisol aan. Het hormoon progesteron, dat essentieel is om zwanger te kunnen worden en blijven, bestaat uit dezelfde bouwstenen als cortisol. Bij chronische stress worden die bouwstenen echter eerst gebruikt voor de aanmaak van cortisol, en blijven er dus minder bouwstenen over voor de aanmaak van progesteron. Je lichaam zal bij langdurige stress dus haar prioriteiten verleggen en in soort overlevingsstand komen. Hierdoor is zwanger worden niet de prioriteit, want daar is op dat moment simpel gezegd geen ruimte meer voor.

Regelmatig ontspannen en op een goede manier leren omgaan met langdurige stress is dus erg belangrijk als je zwanger wilt worden. Hierbij zeg ik er wel meteen bij: als je aan fertiliteitsyoga doet, betekent dit niet direct dat je ook met succes zwanger wordt. Hoewel het allemaal heel fysiek en beïnvloedbaar klinkt, laat het leven zich niet altijd controleren. Maar: ik weet wel dat ontspanning heel belangrijk is. Ik raad daarom mijn cursisten aan: zet jezelf eerst op nummer 1, niet je kinderwens. Ik weet dat dat heel moeilijk kan zijn, maar hoe kun je anders goed voor jezelf zorgen?

Yoga lost je vruchtbaarheidsprobleem niet altijd op, maar het zorgt er wel voor dat jij zelf anders in het leven gaat staan en ook beter met je kinderwens kunt omgaan. Vaak willen de wensmoeders het niet horen, maar stel dat het uiteindelijk toch echt niet lukt om zwanger te worden? Hoe ga je daar dan mee om? Ook daar ben ik realistisch in en daarom laat ik met behulp van yogaoefeningen zien hoe je meer rust voor jezelf kunt creëren.’

Hulp op gebied van voeding

Lezersvraag: ‘Kan het volgen van een bepaald dieet op een positieve manier bijdragen aan het proces van zwanger worden?’

‘Zwanger worden begint al met de preconceptiefase’

Op het gebied van voeding en zwanger worden, is er waarschijnlijk wel het meest te vinden online. Zo is gezonde en gevarieerde voeding extra belangrijk als je een kinderwens hebt. Maar is het ook echt zo dat je met een bepaald dieet bijvoorbeeld sneller zwanger wordt? Volgens orthomoleculair vruchtbaarheidscoach Eva van Zeeland van Miss Natural Lifestyle ligt het iets gecompliceerder dan dat. ‘Niet alleen voeding, maar ook je mindset is van groot belang als je zwanger wilt worden. Heb je bijvoorbeeld last van stress? Hoe is je balans tussen spanning en ontspanning? Hoe staat het met je hormoonhuishouding? Voordat ik met een stel met vruchtbaarheidsproblemen aan de slag ga, breng ik eerst alles in kaart. Zowel bij de man als de vrouw.

De preconceptiefase is zo belangrijk, ik zeg daarom altijd: neem drie tot zes maanden de tijd voor een goede voorbereiding. Is de balans in je hormoonhuishouding niet goed? Dan gaan we daar eerst mee aan de slag. Het valt me op dat stellen vaak eerder kiezen voor het medische traject, omdat dat wordt vergoed. Maar als je de onderliggende problemen niet aanpakt, kom je waarschijnlijk ook nooit tot de kern waarom het niet lukt om zwanger te worden.

Ik durf met zekerheid te zeggen dat er altijd een onderliggend gezondheidsprobleem is als het niet lukt om zwanger te worden. Er wordt vaak te kort gekeken. Heeft de man bijvoorbeeld slecht zaad? Waar komt dat dan door? Heb je als vrouw geen cyclus? Wat is daar de reden van? Je kunt heel veel dingen zelf doen, een dieet is daar een voorbeeld van. Ik bied zelf het IVF-dieet aan. Hierbij ga je voorafgaand de periode dat je zwanger wilt worden eerst ontgiften en detoxen. Daarna eet je alleen dingen die geen chemische toevoegingen en conserveermiddelen bevatten. Ook schrijf ik bepaalde voedingssupplementen voor die jij en je partner eventueel tekort komen.

Ik moet eerlijk zeggen dat een IVF-dieet niet altijd garantie geeft op een succesvolle zwangerschap, dat geeft het medische traject ook niet, maar van de acht stellen die onlangs mijn preconceptieprogramma hebben gevolgd zijn er zes zwanger geworden. Tegen de stellen waarbij het niet lukt, zeg ik dat ze vooral creatief bezig moet blijven. Het maken van een kind is ook een creatief proces.’

‘Beweren dat je door een dieet zwanger wordt, is onzin’

Hoe kijkt een fertiliteitsarts eigenlijk tegen fertiliteitscoaches aan? En wat is zijn/haar ervaring met alternatieve therapievormen naast het medische traject? Fertiliteitsarts Grada van den Dool van Kinderwenscentrum Nij Linge geeft graag haar reactie.

‘Ik heb voorheen altijd in ziekenhuizen als fertiliteitsarts gewerkt. Jarenlang in het Erasmus MC en daarna in het Albert Schweitzer ziekenhuis. In ziekenhuizen werkt bijna geen enkele medicus samen met een coach. Simpelweg omdat ze zich altijd alleen focussen op de behandeling en niet op de leefstijl van de wensouders. Nu ik in een zelfstandig behandelcentrum werk ben ik me meer gaan verdiepen in de wereld van coaches. Wetenschappelijk gezien is het nog best een onbekend terrein voor ons, maar ik vind het lastig als er door bepaalde coaches direct beweringen worden gedaan. Ik heb ze ook wel voorbij zien komen, zoals een bepaald dieet waardoor je verzekerd zwanger wordt.

Dat is echt absurd. Sterker nog: het is bijna fraude. Een gezonde leefstijl is erg belangrijk als je zwanger wilt worden en daarom werken wij ook onder andere samen met een erkende fertiliteitsdiëtist, maar het biedt geen enkele garantie. Net zoals een psychotherapeut dat niet kan doen. Deze therapeuten zijn meer bedoeld ter ondersteuning aan de wensouders. Ik denk dat je je als wensouder altijd bij een coach moet afvragen of je er door zijn of haar werkwijze echt beter van wordt. Het zijn al onzekere tijden en daarom is goede begeleiding echt van groot belang. Verlies daarbij ook het verschil tussen een fertiliteitsarts en -coach niet uit het oog: een fertiliteitsarts is een medicus, gespecialiseerd in fertiliteit en een coach is soms een heel groot woord. Begrijp me niet verkeerd. Er zitten ook echt wel goede tussen, maar let goed op met wie je in zee gaat.’

Conclusie: geloof niet alles en blijf reëel nadenken

Fertiliteitscoaches, psychotherapeuten en yogadocenten gespecialiseerd in vruchtbaarheid: ze hebben allemaal hun eigen werkwijze. Wat je misschien ook qua beweringen tegenkomt, niemand kan je 100 procent garantie geven dat je door een bepaalde therapie zwanger kunt worden. De meeste therapieën zijn vooral bedoeld als ondersteuning voor meer ontspanning en zo zou je ze als wensmoeder ook het beste kunnen zien. Zwanger worden is zo’n complex proces, niemand heeft de sleutel tot succes. Omdat de meeste alternatieve therapieën ook niet vergoed worden, kan het verder handig zijn om naar de kosten van een bepaalde therapie te kijken. Langdurige therapie is bijvoorbeeld niet altijd noodzakelijk, dus probeer je niet direct te laten vastleggen. Het is heel begrijpelijk dat je er alles voor over hebt om eindelijk zwanger te worden, maar ons advies is vooral: laat je niet helemaal gek maken en blijf altijd reëel nadenken. Twijfel je of je een goede coach (op het oog) hebt? Ga in ieder geval met onderstaande checklist na of hij/zij aan de volgende belangrijke eisen voldoet.

Week van de vruchtbaarheid

Van 4 tot en met 10 november is het de Europese Week van de Vruchtbaarheid. Samen met haar Europese collega-organisaties vraagt Stichting Freya aandacht voor vruchtbaarheid. Een belangrijk doel is het taboe op vruchtbaarheidsproblemen te doorbreken. Meer informatie over deze week vind je op hun website.

Zo herken je een goede fertiliteitscoach

• Hij/zij geeft nooit garanties dat je door zijn/haar werkwijze ook echt zwanger wordt.
• Hij/zij zal je duidelijk uitleggen wat hij/zij voor jou/jullie kan betekenen.
• Hij/zij zal altijd een persoonlijk plan van aanpak voor jou/jullie maken.
• Hij/zij zal je niet direct een langdurige traject aanbieden, maar echt kijken wat voor jou/jullie het beste is qua behandelplan.
• Heel hoge tarieven geven absoluut geen garantie op succes, blijf dus zelf ook helder nadenken of een bepaald tarief schappelijk is of niet.
• Hij/zij is gediplomeerd coach/therapeut en kan je desgevraagd ook diploma’s laten zien.
• Hij/zij is tenminste bij één van de volgende organisaties aangesloten: het RBCZ – Register voor Complementaire Zorg, SBLP beroepsvereniging, NOBCO / EMCC – incl. het EIA keurmerk, STiR.
• Hij/zij heeft goede reviews van andere cliënten. Tip: kijk hierbij op meerdere sites of google op verschillende zoektermen zoals ‘Naam coach’ + aanrader, tip, tegenvaller, ervaring, succes, zonde van geld, et cetera.

Ervaringen van andere wensmoeders

Speciaal voor dit artikel vroegen wij verschillende wensmoeders (anoniem) naar hun ervaringen met fertiliteitscoaches / alternatieve geneeswijze. We hebben er een aantal voor je geselecteerd:

‘Ik weet nog steeds niet wat wel of niet werkt’

‘Tijdens mijn drie ICSI-behandelingen, deed ik aan acupunctuur, mediteerde ik en lette ik op wat ik at en dronk. Twee keer werd ik toen zwanger, maar beide keren eindigden helaas in een miskraam. Na mijn pogingen via ICSI werd ik nog een keer op natuurlijke wijze zwanger. Ook die keer werd een miskraam. Wat ik toen anders deed? Ik had acupunctuur stopgezet, ik mediteerde niet meer, ik dronk af en toe weer cafeïne en ik at gewoon weer wat ik wilde. Ik deed dus alles “verkeerd”. Ik weet niet zo goed meer wat wel of niet werkt voor mij. Wel ben ik nog steeds hoopvol. Ik blijf erin geloven dat je met of zonder hulp van alle “online richtlijnen” zwanger kunt worden.’

‘Door hypnotherapie heb ik meer vertrouwen en rust gekregen’

‘Ik heb een keer hypnotherapie geprobeerd. Ik was er niet direct fan van, maar ik wilde het in ieder geval proberen. Het pakte verrassend positief uit. Door de sessie ervaar ik nu meer rust en mijn verstikkende angst dat ik nooit moeder word, is weg. Ik heb meer vertrouwen dat het ooit wel mag lukken, of ik nu zelf zwanger word of een kind mag opvoeden via adoptie of pleegzorg.’

‘Ik geloof echt dat het geholpen heeft’

‘Na jaren proberen heb ik tijdens de tweede IVF-ronde de hulp ingeschakeld van een voedingscoach. Samen hebben we een plan opgesteld met de juiste vitaminen via voeding en bijpassende supplementen. Ik ben nu al even zwanger en alles gaat vooralsnog goed. Ik geloof echt dat het geholpen heeft.’

Wat is jouw ervaring?

Heb jij zelf ook ervaring met een fertiliteitscoach? Positief of negatief? Laat het ons weten. We zijn benieuwd!

–

Dit artikel is geschreven door Renée Brouwer. Renée is freelance journaliste en moeder van vier kinderen. Na het verlies van haar tweelingdochters in juli 2018 schreef ze haar debuutroman Alles komt goed. Ze schrijft voor een aantal human interestbladen, waaronder Vrouw, 24Baby, Ouders van nu en Viva.

Foto: Trent Szmolnik via Unsplash

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?