Een doppler in huis: geruststelling of schijnzekerheid?

Het internet staat vol lovende artikelen over het thuisgebruik van een doppler tijdens je zwangerschap. Niet alleen de fabrikanten zijn positief, ook blogsters en verschillende vrouwen op zwangerschapsfora zijn enthousiast. Toch sprak de Britse organisatie Kicks Count zich onlangs negatief uit over het gebruik van thuisdopplers. Zij riepen zelfs op om deze apparaten in het Verenigd Koninkrijk te verbieden. Ook in Nederland zijn er in 2015 kamervragen gesteld. Wat is de mening van Nederlandse professionals in de geboortezorg over het thuisgebruik van dopplers? Wij spraken met Maaike Dijkstra, verloskundige bij Verloskundigenpraktijk Materna te Hilversum, Marjon de Boer, gynaecoloog-perinatoloog in het Amsterdam UMC en Harry Visser, gynaecoloog in het Tergooi.

Allereerst, wat is een doppler?

De thuisdoppler is een handzaam apparaatje waarmee je zelf naar de hartslag van je ongeboren baby kunt luisteren. Gewoon thuis op de bank, zonder eerst een afspraak te hoeven maken met een verloskundige of gynaecoloog . De meeste thuisdopplers beloven je al vanaf 12 weken een duidelijke hartslag te laten horen. En dat is nu precies de aantrekkingskracht: je kindje vaak kunnen horen voordat je het kunt voelen bewegen.

Op het eerste gezicht is de thuisdoppler een waardevolle ontwikkeling. Het dagelijks kunnen horen van een hartslag lijkt vertrouwen te geven. Wat is er dan op tegen? De meeste vrouwen hebben geen studie gevolgd om alle geluiden uit de baarmoeder te kunnen onderscheiden. Luister je naar de hartslag van de baby of hoor je iets anders? Hoe weet je of de frequentie van de hartslag goed is? En wat zegt het hebben van een hartslag over de gezondheid van de ongeboren baby?

Laagdrempelig

Maaike snapt wel waarom vrouwen naar een doppler grijpen. “Natuurlijk is het leuk om de hartslag van je kindje op te zoeken. Helemaal als dat gewoon thuis kan, samen met je partner of familie.”

Het is niet alleen leuk, het is ook laagdrempelig mocht je twijfelen aan de zwangerschap. Je kunt nu immers zelf even luisteren of het hartje van je baby nog klopt. Maaike: “Ik zeg altijd, bij twijfel over de gezondheid van je kind moet je mij bellen. Dan hebben we het er over en plannen we een extra afspraak in als dat nodig is. Veel mensen ervaren bellen echter als een drempel. Je voelt je al snel te veel. “Het zal wel niets zijn, waarom zou ik dan Maaike storen in haar werkzaamheden?” Dan lijkt een thuisdoppler dé uitkomst. Toch heb ik het liever niet. Je mag altijd bellen, alles is bespreekbaar en overleggen is nooit een probleem.”

Kwaliteit van een thuisdoppler

Een verloskundige of gynaecoloog heeft een jarenlange studie gevolgd om o.a. de hartslag van een baby te kunnen traceren. De professionele apparaten die daarvoor worden gebruikt, zijn veel gevoeliger dan de doppler die je online bestelt. Een thuisdoppler is dus ook geen medisch apparaat, deze valt eerder onder de noemer gadget. Maaike: “Wij werken met dure apparaten. Aangezien je thuisdopplers al voor een paar tientjes aanschaft, heb ik zo mijn twijfels over de nauwkeurigheid.”

Professionele apparaten zijn niet alleen duurder, ze worden ook grondig getest. Marjon zegt: “Er is mij geen wetenschappelijk onderzoek over het thuisgebruik van deze dopplers bekend. Ik weet in elk geval zeker dat onze apparatuur uitvoerig is getest.” Harry voegt daaraan toe: “Het is niet altijd duidelijk of de deze apparaten aan de kwaliteitseisen voldoen.”

Weet wat je meet

De kans dat je thuis geen hartslag kunt vinden of een ander geluid oppikt is groot. En dat levert onnodige stress op. Harry: “Een thuisdoppler geeft aanleiding tot fouten en in veel gevallen onnodige en vaak grote paniek. Weet je zeker dat je de hartslag van de baby te pakken hebt en dat je niet zit te luisteren naar de pulsaties van een moederlijk bloedvat? Deze laatste heeft een veel lagere frequentie bijvoorbeeld.”

Wat zegt een hartslag over de gezondheid van je baby?

Wanneer je een hartslag hebt kunnen lokaliseren, biedt dit geen garantie voor de gezondheid van de ongeboren baby. Harry: “Met een thuisdoppler meet je alleen de hartfrequentie en dat zegt vaak niet al te veel over de conditie van de baby. Veel relevanter is het patroon van de hartslag van de baby. Daarvoor is een registratie van minstens 30 minuten nodig. Tel daarbij op dat iedere baby anders is en dat e.e.a. ook afhangt van de duur van de zwangerschap. Als leek weet je niet wanneer het goed zit”.

Niet bedoeld voor geruststelling

Marjon ziet in haar praktijk veel hoge risico patiënten: “Mensen die al het een en ander hebben meegemaakt tijdens de zwangerschap hebben vaak thuis geen doppler. En wij willen dat ook liever niet. We vinden dat je voorzichtig moet zijn met dit soort hulpmiddelen. Kom liever een keer extra bij ons langs als je ergens aan twijfelt. Bovendien ben je er ook meer bij gebaat als mijn collega of ik je kan vertellen dat er niets aan de hand is.

Heb je geen medisch dossier, dan kan ik mij voorstellen dat het leuk is om thuis te luisteren. Maar weet wel: je moet soms echt flink zoeken naar de hartslag van de baby, zeker als je de baby nog niet voelt bewegen. Dat kan frustreren of onnodig veel vragen opwekken.” Maaike voegt daaraan toe: “Ik heb er minder moeite mee als je zelf een doppler gebruikt om het thuisfront te kunnen laten meegenieten als je diezelfde dag nog bij ons bent geweest voor een controle.”

Een doppler in huis creëert schijnzekerheid

Met een thuisdoppler kun je jezelf nooit echt geruststellen, het creëert eerder schijnzekerheid. Marjon: “Wij doen veel studie naar welke onderzoeken, zoals echo en echo doppler, het beste de conditie van de foetus kunnen weergeven. Dat kun je thuis niet zomaar even nabootsen.”

Thuisdokteren is dus geen goed idee. “Een thuisdoppler creëert een zekere mate van vertrouwen. Die is naar mijn mening onterecht. Wat als je de verkeerde conclusie trekt en daardoor niet of te laat aan de bel trekt? Dat vergeef je jezelf nooit” aldus Maaike.

Thuis luisteren naar een hartslag is niet nodig

Hoewel de aantrekkingskracht van een thuisdoppler begrijpelijk is, is het gebruik onnodig. Zolang alles goed lijkt te gaan is het een mooie techniek. Maar het gevaar zit hem in het woordje lijkt. Je weet nooit zeker of dat wat je opvangt ook kloppend is voor jouw baby. Harry concludeert: “ik denk dat het gebruik van de thuisdoppler leidt tot onnodige medicalisatie van de zwangerschap; een zwangerschap is een natuurlijk proces dat zelden tot echte problemen leidt. Zijn die er wel, dan is een thuisdoppler meestal geen goed instrument om deze op te sporen. Zeker niet in ongeschoolde handen. Ik zie meer in goede voorlichting over bijvoorbeeld het minder leven voelen dan te grijpen naar een thuisdoppler. Ik denk dat het afraden van deze apparaten een juiste koers is.”

–
Aan dit artikel werkten mee: Maaike Dijkstra, verloskundige bij Verloskundigenpraktijk Materna te Hilversum, Marjon de Boer, gynaecoloog-perinatoloog in het Amsterdam UMC en Harry Visser, gynaecoloog in het Tergooi.

Foto: Anders dan verwacht

Met Anders dan verwacht maak ik je wegwijs in de wereld van de medische zwangerschap en het leven daarna op de afdeling IC neonatologie (NICU). Met betrouwbare informatie, support en een gezonde dosis zelfontwikkeling, verbintenis en erkenning vinden we samen de rust terug in een risicovolle zwangerschap. Wil je met iemand praten? Stuur mij dan een berichtje. Je kunt bij mij je verhaal kwijt en als je daar behoefte aan hebt, kijken we samen welke vervolgstappen jou vooruit kunnen helpen. Of volg mij op Instagram en ontmoet in de comments andere vrouwen. Wil je een gastblog aanleveren, je expertise delen of adverteren? Stuur dan een mailtje. Ontdek je foutje of mis je iets op deze site? Laat het mij dan weten. Ik waardeer het heel erg als je meedenkt. Samen staan we sterker, toch?